წარმოშობით კახეთიდან არის. ჰოდა, კახური სიჯიუტეც ახასიათებს ხოლმე. როგორც მითხრა, სიჯიუტეს განსაკუთრებით მაშინ ავლენს, როცა საქმე ხალხური სიმღერების სიწმინდის დაცვასა და ტრადიციების შენარჩუნებას ეხება.1994 წელს საკუთარი ანსამბლი შექმნა და „ლაშარი“ დაარ­ქვა. სიმღერა მისთვის ყველაფერია. უყვარს სა­ქმე, რომელსაც ემსახურება და ბედნიერია, რომ ხალხმაც შეიყვარა მისი სიმღერები…

გიორგი უშიკიშვილი: „იმ გარემოში გავიზარდე, სა­დაც ძალიან ბევრი სიმღერა მესმ­ოდა, ჩემს გარშემო ყველა მღერ­ოდა. დედაჩემის ბიძა და მამაჩემის პაპიდა ერთ ანსამბლში იყვნენ, დუეტი ჰქონდათ. სწორედ აქედ­ან გაიცნეს ჩემმა მშობლებმა ერ­თმანეთი. ჩვენს ოჯახში სიმღერ­ის გარეშე არაფერი კეთდებოდა. ჩემი და პიანისტია, როცა მამამ დაინახა, რომ ეს ნიჭი გვქონდა, სახლის ერთი ნაწილი მთლიანად მოანგრია და ჩვენთვის სცენა მი­აშენა. ამის შემდეგ ყველა ცნობ­ილი შემსრულებელი, ვინც კი ახ­მეტას სტუმრობდა, ჩვენს ოჯახში მოჰყავდათ. ამის გამო მე და ჩემს დას მუდმივად სცენაზე გვიწევდა ყოფნა.

ძალიან არ მიყვარდა ეს ყვ­ელაფერი, უფრო თამაში მინდოდა, დედას კი სულ ჩქმეტა-ჩქმეტით ავყავდი სცენაზე. ჩემი პირველი პედაგოგი დედა იყო. მაშინ ელექ­ტროენერგია ხშირად ითიშებოდა, სანთლის შუქზე ვსხდებოდით და სიმღერებს ვსწავლობდით.

-პირველი სიმღერა, თუ გახსოვთ?

-დედა ამბობს აკვანში ჟუჟუნა წვიმა წაიღიღინეო. ამ სიმღერას თურმე გამზრდელი, მანო ბებო, ხშირად მიმღეროდა და დამიმა­ხსოვრებია. პაპაჩემს ხუმრობით უთქვამს – ხედავთ ჯერ ლაპარაკი არ იცის და ჟუჟუნა წვიმაც კი წა­იმღერა. ამას ტირილზეც ეტყობა, მაგარი ფილტვები რომ ექნება და კარგი მომღერალი გამოვაო.

პაპამ ბევრი სიმღერა მასწავლა. მასთან ერთად ნახირში მყოფი, ვენახის შესასხლავად ან რთველიში ჩვ­ენი კუთხისთვის დამახასიათებ­ელ სიმღერას ხშირად ვმღეროდი. მასთან ურთიერთობა ძალიან მიყვარდა. როცა გარდაიცვალა მე­გობრებთან ერთად ის სიმღერები ვუმღერე, რომელიც ძალიან უყვარდა. პაპას ნასწავლი სიმღერები დღეს რეპერტუარში მაქვს. სიმღ­ერის გარდა მისგან ბევრი ბრძნული რამ მახსოვს.

როდესაც მე და ჩემი დეიდაშვილები სუფრასთან დავსხდებოდით თვალს გვადევ­ნებდა. გვეუბნებოდა, ადამიანის ცხოვრებაში ზომიერება ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ არის და აქაც კი უნდა დაიცვათო.

-ისე, ჭამაში არა მგონია ზომიერებას იცავდეთ.

-მართლაც რთულია ზომიერი იყო ყველაფერში, თუნდაც ჭამა­ში. ვცდილობ, მაგრამ ამას უფრო ჩემს გრაფიკს ვაბრალებ. მაინცა­ დამაინც არ ვმოძრაობ, ამიტომ კა­რგადაც მერგება. წინათ ქეიფშიც ზომიერები იყვნენ. მიუხედავად იმისა, რომ კახური ღვინო საკმ­აოდ მძიმეა, არავინ თვრებოდა. ძირითადად სიმღერაში იყ­ვნენ ჩართულნი. ეს იყო უდიდესი სიამოვნება, ის­ეთი ღვინის დალევასაც მადლი აქვს, როცა მერე „ჩაკრულოსა“ და „მრავ­ალჟამიერს“ მოაყოლ­ებ ან „წინწყარ­ოს“ იმღერებ. სწორედ მა­შინ ჩამინე­რგეს ქა­რთული შემო­ქმ­ედ­ებ­ის სიყვარული. ასეთი მწვადისა და ხაშლამის დაგემოვნებასაც აზრი აქვს. დღეს პირიქით არის. რესტორნებში ჭამენ, სვამენ და გვერდზე მყოფს ვეღარ ელაპარ­აკებიან, მხოლოდ იმის გამო, რომ ვიღაც ძალიან ხმამაღლა მღერის. ბოლოს კი ისე თვრებიან, რომ სა­ხლში უნდა წაიღონ. ეს პრაქტიკუ­ლად ამ ტრადიციის ძალიან ცუდი შემობრუნებაა.

-ახმეტიდან თბილისში როგორ მოხვდით?

-დედა მუსიკალური სკოლის დირექტორი იყო, მაშინ მასტერ­ კლასები იმართებოდა. თბილის­იდან ცნობილი შემსრულებლები ჩამოდიოდნენ. ასევე იყვნენ წარმ­ომადგენლები კულტურის სამინისტროდანაც. ერთ-ერთი ასეთი შეხვედრის დროს ჩემი სიმღერა კულტურის სამინისტროდან, მა­ნანა დავითაშვილმა მოისმინა და თქვა: გიორგი თბილისში უნდა წა­ვიყვანოთ და ვინმეს ვაჩვენოთო.

მაშინ დაახლოებით 8 წლის ვიყავი და ასე სამოცამდე სიმღერა მაინც ვიცოდი. „მართვეში“ მიმიყვანეს. რეპეტიცია იყო, ანზორ ერქომა­იშვილმა მკითხა რას იმღერებო. „ჩაკრულოს“-მეთქი. მომისმინა და მითხრა ანსამბლის წევრი ხარო. ძალიან მალე იაპონიაში გასტრო­ლებზე მოგვიწია გამგზავრება. თბილისი პრაქტიკულად ნანახი არ მქონდა და ისე გამოვიდა, რომ ახ­მეტიდან პირდაპირ ტოკიოში აღ­მოვჩნდი.

ირაკლი ჩოლოყაშვილი, რომელიც ახლა ჩემი მეგობარია, ხშირად ხუმრობს – ტოკიოში ბავშ­ვებმა თბილისის ხედების ფოტო­ები წავიღეთ და იაპონელებთან ერთად გიორგიც ეცნობოდა, თბ­ილისი როგორი იყოო. მართლაც ასე იყო, მეუბნებოდნენ – ეს არის ოპერის თეატრი, ეს არის ფილა­რმონია. ასე დაიწყო ჩემი გადმოს­ვლა თბილისში.

7 წელი ახმეტიდან დავდიოდი. მაშინ აქ სახლი არ გვ­ქონდა და დედა მთელი ამ ხნის მა­ნძილზე ყოველ დღე ოთხი საათი გზაში იყო, რომ რეპეტიციაზე მი­ვეყვანე. – მაშინ ტოკიოში იფიქრებდი იმას, რომ ეს ახმეტელი ბიჭი ასეთ პოპულარობას მიაღწევდი?

– არასდროს მიფიქრია ამაზე. დღესაც კი არ ვფიქრობ ხვალ რა იქნება. ყველაფერს სიყვარულით ვაკეთებ. ვთვლი, რომ ამისთვის დავიბადე. ვცდილობ, რაც შეიძ­ლება მეტი ვისწავლო და რაც შეიძლება მეტი გავაკეთო. შედეგები თავისთავად ღმერთის წყალობით, იქნება.

– როგორც ვიცი ოთხი წელია ფოლკლორის ცენტრის ხელმძღვანელი ხართ, რა გაკეთდა დღემდე?

– ამ ცენტრის გამო, საკუთარ შემოქმედებაზე რაღაც პერი­ოდი უარი ვთქვი. აქ ძალიან ცუდი მდგომარეობა დამხ­ვდა. იყო ერთი საბეჭდი მა­ნქანა და ერთი კარგი სკამი. მიზნად დავისახე შემექმნა კარგი ორგანიზაცია. ჩემი მუშაობა შემიძლია შე­ვაფასო იმით, რომ დავიწყე საბეჭდი მანქანით და დღეს ჩვენი რადიო არ­ხი გვაქვს. სახელმწიფოს მხრი­დანაც ყურადღება უფრო მეტია და ბევრი კარგი საქმე კეთდება. თუნდაც ის რად ღირს, რომ საქართველოში ვინც კი მღერის, ყველ­აფერს ვიწერთ და საქართველოს ფოლკლორის ცენტრში ინახება.

მაქსიმალური ყურადღება რეგი­ონებზე გადავიტანეთ, ბევრი შე­იძლება გვემდურება იმის გამო, რომ თბილისში არსებულ მომღერ­ლებს ნაკლებ ყურადღებას ვაქც­ევთ, მაგრამ ჩვენთვის მთავარია იმ მოხუცების სიმღერა ჩავწერ­ოთ, რომლებიც 90 წელს არიან მი­ღწეულები და მათი შემოქმედება არ დავკარგოთ.

– რომელიმე ისტორია მოგვიყევით?

– ასეთი ძალიან ბევრია…. 2005 წელს გურჯაანში ჩავატარეთ ფე­სტივალი. იქ ერთი საინტერესო კაცი გოგია მარჩელაშვილი გავი­ცანი. მან მოიტანა ფანდური და მითხრა 30 წელი ციხეში ვიჯექი და ეს ფანდურიც იქ გავაკეთეო, ციხეშიც ამ ინსტრუმენტმა გამა­ძლებინაო. ფესტივალზე დაუკრა და შოკირებული დაგვტოვა. განს­ხვავებული და საოცარი ტექნიკა ჰქონდა.

– რომელი იყო გადამწყვეტი ეტაპი თქვენს ცხოვრებაში?

– ჩემი ცხოვრების გადამწყვეტი ეტაპი რადიოში მუშაობისას და­იწყო. როდესაც რადიოს „ოქროს ფონდში“ არსებული საუკუნისწი­ნანდელი ჩანაწერები მოვისმინე, ქართული ხალხური სიმღერის­ადმი აბსოლუტურად შემეცვალა დამოკიდებულება. მაშინ აღმო­ვაჩინე, რომ სიმღერაში მთავარი აზროვნებაა. არც ერთი ნამღერი არ უნდა ჰგავდეს ერთმანეთს. არ­ადა, ძირითადად ერთი სიმღერის ერთი ვარიანტი იყო გავრცელე­ბული.

არქივში მოვიძიე სიმღერა, რომელსაც „გარე კახურს“ ეძახ­დნენ. ძველ ჩანაწერებში მას „კა­ხური საცეკვაო“ ერქვა, 1901-14 წლებში ჩაწერილი ყვარლელი ბი­ჭის, დედას ლევანას და კაკაბეთე­ლი მომღერლის – მიხა ჯიღაურის უნიკალური ჩანაწერი აღმოჩნდა. ეს პირველი სიმღერა იყო, ჩემს სასიმღერო შემოქმედებაში, ამით დავიწყე ამ ტრადიციის ჩვენში და­მკვიდრება. მერე ამას ბევრი საინტერესო სიმღერაც მოჰყვა.

– გიორგი, ამბობენ უშიკიშვილსა და ანზორ ერქომაიშვილს შორის რაღაც გაუგებრობა მოხდაო?

– შეიძლება ვინმეს ჩემს მიმართ ჰქონდეს რამე პრობლემა, მაგრამ მე ვაკეთებ იმას, რაც შემიძლია. შემიძლია მივიდე ყველასთან და ყველა იმ პრობლემაზე ვიმსჯე­ლოთ, რაც დღეს არსებობს. ჩვენ ყველა ერთ საქმეს ვემსახურებ­ით. მათ შორის ბატონი ანზორიც. რომელსაც ძალიან ბევრი კარგი საქმე აქვს გაკეთებული. პირა­დად ასეთ საკითხებზე არასდროს გვისაუბრია. დაძაბული საუბარი არ გვქონია. ვხვდები, რომ ხმებმა გააფუჭა სიტუაცია. ადამიანების რაღაც ჯგუფი არსებობს, რომლ­ებიც ცდილობენ გაუგებრობა ჩა­მოაგდონ ჩვენს შორის. ერთ რამე­ზე მწყდება გული, რომ პირადად ვერ მოვახერხეთ ამის გარკვევა…

– პირად ცხოვრებაზეც მითხარით რამე, როგორც ვიცი, ცოლი არა გყავთ.

– ახლა არა, მაგრამ მყავდა. 25 წლის ასაკში ქართლელი გოგო მოვიყვანე, ორი წლის შემდეგ ერთმანეთს დავშორდით. ახლა მას ოჯახიც ჰყავს და შვილიც. მამა­ჩემი ყოველ დილით ერთი და იმავე ტექსტით მეჩხუბება – ცოლი რატომ არ მოგყავსო. ბოლოს მი­თხრა, წლის ბოლომდე გაძლევ ვადას და თუ ცოლს არ შეირთავ, შვილიშვილები უნდა ავიყვანოო.

დარწმუნებული ვარ, რომ ვადას გადავაცილებ. მიუხედავად იმისა, რომ ჩემს გარშემო არის ორი კარგი გოგო, რომელზეც შეიძლება ფიქრი. გარკვეული გამოცდილებ­იდან გამომდინარე, მიჭირს ამ ნა­ბიჯის გადადგმა.

– როგორი გოგოები მოგწონთ?

– ცისფერთვალება, ქერათმია­ნი, მაღალი და მსგავსი მოთხოვ­ნები ნამდვილად არა მაქვს. პირვ­ელ რიგში ადამიანში პატიოსნებას და ერთგულებას ვაფასებ. ძალიან გამხდარი ქალებიც არ მომწონს.

– თაყვანისმცემლები თუ გყავთ?

-კი, განსაკუთრებით facebook–ში, თუმცა ნაკლებად არ­ის ფლირტი. ყოველთვის მწერ­ენ, რომ უყვართ ჩემი სიმღერა და ამისთვის მიხდიან მადლობას. მეგობრებთან ვხუმრობ ხოლმე – გოგოს როცა გავიცნობ და მო­მეწონა, მეუბნება – იცით? ძალი­ან უყვარხარ ბებიაჩემსო… ასეთი ბედი მაქვს…

ავტორი: დეა თავბერიძე.

(გაზეთი “პრაიმტაიმი” N49(4)-ის არქივიდან 2010 წ.)