ავტორი: რეზო შატაკიშვილი

იყო კანდიდ ჩარკვიანის შვილიშვილი, იყო გელა ჩარკვიანის ვაჟი და შეეძლო არხეინად ეცხოვრა მათ ჩრდილში წამო­გორებულს.

მაგრამ ის არ იყო არხეინი. მას ლაღი ცხოვრება ერჩია.

ის იყო ირაკლი ჩარკვიანი.

მხოლოდ მის პოეზიაში შეიძლებოდა ყაყანი შემწვარიყო იასამანში – ბეწვითა და სისხლით.

„მოწყენილობას სჭირდება შველა, თო­რემ მოვა სიბერე…“ – მღეროდა ის. და არ დასცალდა სიბერე.

19 ნოემბერს ირაკლი ჩარკვიანი 48 წლის გახდებოდა. აღარაა მოწყენილობის ნომერ პირველი მტერი. კაცი, რომელიც მუდამ აღელვებდა საზოგადოებას, შოკში აგდებდა, მავანს ჭკუიდან შლიდა.

არ მავიწყდება ჩემი თა­ობის საყვარელი ჰიტი – „შენ აფრენ“, და არც ის, რაც მავნე ტოტების გასხეპვის ინიციატორმა – რეზო ამაშუკელმა ბრძა­ნა: “თვითონ აფრენს და ჩვენც გაგვაფრე­ნინებსო”.

ირაკლისთვის კი მთავარი იყო ფრენა, გაფრენა, რომ მისწვდე კოსმოსს და არ­ანაირი მნიშვნელობა არ ჰქონდა, საიდან აფრინდებოდი. „აფრინდით თუნდაც უნ­იტაზიდან“ – ასე მოუწოდებდა ის ხალხს იმ ინტერვიუში, რომელიც 10-11 წლის წინათ ჩავწერე.

ცოტა მოგვიანებით კი დასძენდა: „ფრენა შიშთან არის დაკავშირებული. დიდხანს ფრენა არ შეიძლება. იკაროსივ­ით რომ არ დაიწვა. შიში ზომიერს გხდის, ანუ ოქროს ფრენა – არც იწვები და არც დაფრინავ. მე ჯერჯერობით ვახერხებ ასე“.

მას არასოდეს ეშინოდა თამამი განც­ხადებების, თამამი ნაბიჯების. სტერეოტიპის ლიწინ-ლიწინი ისეთ სი­ამეს ჰგვრიდა, როგორც გაბრუჟულ ქართველს თეფშების, ჭიქებისა თუ ბოთლ­ების მტვრევა ქორწილში. მას არ სწამდა, რომ დრომოჭმული სტერეოტიპების მსხვრევა ადამიანს რყ­ვნიდა.

საერთოდ, მიაჩნდა, რომ ვერავინ გაგრყვნის, თუ თავად არ გსურს. „თუ გარყვნა არ გინდა, როგორ უნდა გაირყვნა?“ ცხოვრობდა ბოჰემური ცხოვრებით და მუდამ საზოგადოების ყურადღების ცენტრში იყო ამ თავისი თამამი, ბოჰემური ცხოვრებით. იყო თავისუფალი და მის თავისუფლ­ებას ვერ ზღუდავდა ვერაფერი. უნდოდა, თავს გადაიპარსავდა და ეგ­ვიპტელი ქურუმივით ივლიდა; უნდოდა, საყურეს დაიკიდებდა; მოუდებოდა და თავზე ფარშევანგს შეისვამდა და ისე გა­ივლიდა.

ქმნიდა ღირებულ მუსიკას, მა­ღალმხატვრულ პოეზიას, პროზას. ამბობდა იმას, რაც სწამდა. ჯერ კიდევ ყველა რომ გუნდრუკს უკმევდა შევარდ­ნაძეს, ის საჯაროდ გამოდიოდა მის წი­ნააღმდეგ. ეს იმ დროს, როცა იმ შევარდ­ნაძის გვერდით მამამისი იდგა.მოგვიანებით იტყვის: „იმ დროს მა­მასთან კონტაქტი პრაქტიკულად გავწ­ყვიტე, ანგარიშს ვერავის ვერ გავუწევ. გადაწყვეტილება ყველამ თვითონ უნდა მიიღოს“. როცა რამე არ მოსწონდა, ვერავინ და ვერაფერი აკავებდა.

ერთ მშვენიერ დღეს თვითკორონაცია მოაწყო და თავი მეფედ გამოაცხადა. ბე­ვრი გახეთქა გულზე ამ გამეფებით, მაგრ­ამ იმ ბევრს ბოღმა მაშინ უფრო ჩაექცათ ტვინში, როცა საზოგადოებამ მისი ტიტუ­ლი აიტაცა, მიიღო.

თავად ირაკლი ასე ხს­ნიდა თავის „მონარქიულ ცუღლუტობას“: – ეს საზოგადოების გამოფხიზლები­სთვის გაკეთებული პატარა კულტურ­ული შოკი იყო, ასეთ დროს საზოგადოება ცოცხლდება, ადრენალინი გამოიყოფა და კულტურაში რაღაც დინამიური ცვლი­ლებები იწყება. ისე, ჩემთვის აგრესიაც სასიამოვნოა, რადგან ეს იმას ნიშნავს, რომ მე ადამიანი გამოვაღვიძე… „მეფე“ იმიტომაც დავირქვი, რომ საქართველო­ში მეფეების შიში და სიყვარული საბო­ლოოდ აღმოვფხვრა, ადამიანები უნდა მიხვდნენ, რომ ყოველ მეათეს შეუძლია, მეფე დაირქვას და ეს ჩვეულებრივი მოვლენაა“.

„მე რეაქციას ვიწვევ და რეაქ­ცია მშობს“ – წერდა პოეტი ჩარკ­ვიანი.

„პოლიტიკურად მშვიდი, სექსუალურად მხნე, ვუმღერი ყველა გოიმს, ეი, მომისმინე მე…

არც სიყვარული მართობს, არც სიძულვილი მკლავს, ხედავ თეთრ­ად ათოვს, ჩემს გადახოტრილ თავს…

მე ვეღარ მხედავს სარკე, მე ვერ ვუყურებ სისხლს”…

ჩარკვიანის პოეტური სამყარო დახუნძლულია მაღალმხატვრული სახეებით, მეტაფორებით და… იქ­ვე მოულოდნელი გამოხდომებით. ყოფის უეცარი შემოდინებით. მი­სი პოეზია სავსეა ზეცისა და მიწის მოკლე ჩართვებით.

და ეს ყველაფერი ერთი მიზნის­თვისაა – „მე ახალ ტალღას ვიწვევ, რომ გაგიტანო შორს… რაკეტა უნდა გიყიდო, გადაგაფრინო ზღვას, გამოდი შენი ციხიდან, რომ აღარ ჰგავდე სხვას”…

ასოციაციობანა მეფესთან

წლების წინათ ერთი რუბრიკა მქონდა, „ასოციაციობანა“ ერქვა მარტივად. საგანგებოდ რესპონდენტისთვის შერჩეულ, ანბანუ­რად დალაგებულ სიტყვებზე რე­სპონდენტი თავის ასოციაციებს უზიარებდა მკითხველს…

ირაკლი მართლაც რომ სასურვ­ელი რესპონდენტი იყო. მისი პო­ეზია ხომ სწორედ უსასრულო ჯა­ჭვია ასოციაციებისა…

„უმოძრაობა, ტბა, სისხლით ტკბობა, ნიავი, აშლილ ბალანში გველი, ტოტები, ისრები, დააღე პირი, ისრის სისხლიან ბოლოს დააკვირდი, წმინდათაწმინდა, მწ­ვადი და საკმეველი, ქალის მკერ­დივით ჩამოზრდილი მიტოვებული ჭერი და ჭაღი, ჭიანჭველათა სასა­ხლე, დაღარული პურის ნაჭერი, ფილტვივით მსუყე, ამოაფურთხა, გადმოანთხია ფოთლებზე ზიზღი, გულღვიძლში შედედებული წებო, მარადიული წყურვილი, შურისძ­იება, ყინულის ლოლო, წვინტლის ლოკოკინა, ზამთრის ცხედარში ჩასახული ყვავილთა ჟინი, აღმო­ცენდება ისტორია!!!“ – გვიმღერო­და მეფე…

დღეს კი უკვე ისტორიაა მეფე­სთან ჩაწერილი ასოციაციობანა…

ფრაგმენტები იმ „ასოციაციობანადან“:

ა-ვანგარდი – ავანგარდს ყოვე­ლთვის კბილებიანი წინააღმდეგო­ბები ახლავს, თვითონაც ალიგატ­ორს ჰგავს.

ბ-არიგა – იუდა თავის ვერცხლ­ებით.

გ-ეიშა – ძალიან დიდი გული, სა­ვსე სიყვარულით.

დ-ოპინგი – დინოზავრი, დინო­ზავრის ენერგიას გმატებს. მე თვ­ითონ ვარ სხვების დოპინგი და დოპინგის გამოყენება არ მჭირდება. როგორც ხელოვნებაა ნარკოტიკი და შენ თვითონ ხარ ნარკოტიკი, ამიტომ შენ თვითონ ნარკოტიკის გამოყენება აღარ გჭირდება.

ე-ლიტა – გველის ასოციაციას ბადებს – გველი-ტა. გველს ჰგავს ელიტა, გველივით დასრიალებს და დასისინებს.

ვ-ერა – ვერა-ფერს გეტყვი მა­გაზე.

ზ-ეწარი – ზღარბია, მოსვენებას არ გაძლევს, გესობა.

თ-რიაქი – ფორიაქი. თრიაქი უფრო ხშირად ნევროზს მართებს ადამიანებს. თავიდან გაწყნარებს, მაგრამ ბევრს რომ მოწევ, პირი­ქით შვრება. გარღვევს და გშლის. სჯობია, დოპინგიც და თრიაქიც თვითონ გამოიმუშაო და გარედან არ მიიღო.

ი-ნტერნეტი – იპოხონდრია, იდ­უმალი „ცეერუ“, შექმნილი მილი­ონების დასავამპირებლად და გადასაყლაპად. შექმნილი იმისთვის, რომ იცოდეს ყველაზე ყველაფერი, რაც ადამიანებს აქცევს ერთ მთ­ლიან მონობაში.

კ-ოსმოსი – კოსმოსი არის ჩემს კატაშიც.

ლ-ეგენდა – ლიანებს მაგონებს, ჯუნგლებში რომაა. უამრავი ხა­ლხის სული და ტვინია დაკიდებუ­ლი ამ ლეგენდებზე და ირწევიან, როგორც მაიმუნები ლიანებზე.

რ-იჟრაჟი – ტანში რიჟა ჟრია­ლი.

ს-ილიკონი – მუცლის ქონი, ყო­ველ შემთხვევაში ძუძუებთან არ მაქვს ასოციაცია.

ც-ოცხი – ფარშევანგი. ფერადი ცოცხები არ არსებობს, მაგრამ 22ე საუკუნეში, ალბათ, იარსებებს.

ჭ-იაკოკონა – ჭიაკოკონა არის ჭუჭუ.

ჰ-ალსტუხი – ჰალსტუხიან ტი­პებზე ასოციაციები კი არა, ჰალუ­ცინაციები მეწყება…

მეფე და კომპიუტერი

ირაკლი ჩარკვიანი კომპიუტე­რთან მუსიკამ დააახლოვა – ლო­ნდონში, მეგობართან ერთად, მუ­სიკას წერდა და მაშინ მოუწია პი­რველად კომპიუტერთან შეხება. მერე კომპიუტერმა მის პროზ­აშიც „ამოყო“ თავი – დაწერა მო­თხრობა „იმეილები ფატიმას“.

„მინდოდა, ადამიანებთან ურ­თიერთობის ფორმა მომეძებნა, რომელიც იქნებოდა როგორც კი­ ბერული, ვირტუალური, ასევე ლი­ტერატურული. ანუ ლიტერატურა არა ქაღალდზე ნაბეჭდი, არამედ ვირტუალური, რომელიც მხოლოდ ამ სივრცეში არსებობს და არ იბ­ეჭდება ქაღალდზე. მინდოდა ასეც დარჩენილიყო, არ დაბეჭდილიყო, მაგრამ რომანის ნაწილი იყო და მაინც მომიწია დაბეჭდვა, თუმცა მაქვს მოთხრობები, რომელიც ქა­ღალდზე არ გადმოსულა… კომპიუტერს დიდი დრო არ უნდა დაუთმო. კომპიუტერს კი არა, არაფერს არ უნდა დაავამპირებინო თავი. ცოტა ისეთი ტიპია, შეუძლია, ბევრი რაღაც ამოგაცალოს ისეთი, რომელიც სჯობია შენთვის დაიტ­ოვო. ჩემს დავამპირებასაც შეეცადა. შეეცადა, რომელია, როცა კომპიუ­ტერთან დავიწყე მუშაობა, იმდენი ენერგია და დრო დამაკარგვინა…

მივიხედ-მოვიხედე და ერთი თვე ისე იყო გასული, ვერც გავიგე. ბევრს ვიცნობ ისეთს, რომელიც ინტერნ­ეტს ნარკოტიკივით ხმარობს და მის გარეშე არ შეუძლია. მახსოვს, პირვ­ელად რომ შევედი ინტერნეტში, რა­ღაც ახალ სივრცეში, მანამდე უცნობ განზომილებაში აღმოვჩნდი და ამან მიმიზიდა. ესაა არარსებული განზ­ომილება, მაგრამ შეგიძლია, ადამია­ნებთან იკონტაქტო. მაშინ ჩემთვის ეს აღმოჩენასავით იყო და სულ ინ­ტერნეტში ვიყავი, ვჩეტაობდი, ყველ­აფერს ვაკეთებდი, რისი გაკეთებაც შეიძლებოდა. ერთი ვირტუალურ სექსამდე არ მივსულვარ, არ მქონია მაგის სურვილი, თორემ რომ გამჩ­ენოდა, მაგასაც ვიკისრებდი.

ბოლო წლებია, ამ სივრცისადმი ინტერესი დავკარგე, კომპიუტერს მხოლოდ მუსიკისთვის და იმეილების შესამო­წმებლადღა ვიყენებ. ერთი პერიოდი რაღაც პროგრესული მოვლენა მე­გონა, მაგრამ მერე მივხვდი, რომ ეს, უბრალოდ, ყოფითი და ჩვეულებრ­ივი რამეა, და როგორც ინსტრუმე­ნტი, ისე უნდა გამოიყენო. არ უნდა გააფეტიშო. არ უნდა იყო კომპიუტე­რის გიჟი, საერთოდ, არაფრის გიჟი არ უნდა იყო და მით უმეტეს, კომპ­იუტერის”.

(გაზეთი “პრაიმტაიმი” N35-ის არქივიდან 2009 წ.)