ავტორი: ქეთი ხატიაშვილი
რას უკავშირდება პრემიერის გადადგომა, რა როლს თამაშობს ბიძინა ივანიშვილი პოლიტიკაში, ვის გამოუცხადა ომი ოპოზიციამ? ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე „პრაიმტაიმს“ სოციოლოგი ზურაბ ბიგვავა ესაუბრა:
– ბატონო ზურაბ, პირველ რიგში, რამდენად უკავშირდება, თქვენი აზრით, პრემიერ კვირიკაშვილის გადადგომა მაისში დაწყებულ აქციებს?
– არა, ცვლილებები აქციებს ნამდვილად არ უკავშირდება. ჩემი აზრით, ეს ცვლილება განვითარებისკენ მიმართული ცვლილებაა. ქვეყანა ვითარდება და ამ გზაზე მას გარკვეული სიახლეები სჭირდება.
ორგანიზაციის განვითარების თეორიაში, მაგალითად, ცნობილი ფაქტია – ორგანიზაციის შემდგომი განვითარებისთვის გარკვეული კრიზისია საჭირო, უფრო ზუსტად, ასეთი კრიზისი უნდა დადგეს. ეს დეზორგანიზაციული კრიზისი არ არის... ასე რომ, აქციებს ამასთან კავშირი არ აქვს. სარალიძის მსგავსი შემთხვევები, სამწუხაროდ, ყოველთვის ხდება – უსამართლობები, გადაცდომები, მაგრამ ამას ასეთი ცვლილებები, როგორც წესი, არ მოჰყვება ხოლმე.
ამდენად, ახლა საქმე გვაქვს განვითარების ცვლილებასთან. არ ვამბობ, რომ ეს უკეთესია ან ის უარესი იყო, მაგრამ განვითარებამ ასე მოითხოვა. გადადგომის დროს პრემიერმა თქვა: ჩემი და პარტიის ლიდერის მსოფლმხედველობა ერთმანეთისგან განსხვავდებოდაო. ძალიან სწორი ნათქვამია. მან ის კი არ თქვა, ჯანმრთელობის გამო მივდივარ ან ბიზნესში უნდა დავბრუნდეო, არ დამალა რეალობა...
– რას გულისხმობდა კვირიკაშვილი? რა თემებზე ჰქონდათ მათ განსხვავებული შეხედულებები?
– ბუნებრივია, რომ დეტალები არ ვიცი. ბიძინა ივანიშვილის როლი პოლიტიკაში ყოველთვის იყო განმსაზღვრელი. ეკავა მას რაიმე ოფიციალური პოზიცია თუ არა. ის ყოველთვის ამომბდა, რომ გუნს რჩევებს ვაძლევო. დღეს მან ჩათვალა, რომ პარტიის თავმჯდომარის რანდგში უნდა დაბუნდეს აქტიურ პოლიტიკაში. ივანიშვილმა შექმნა ეს პარტია და ახალი პოლიტიკური რეალობა ქვეყანაში. ყოველგვარი ძალისმიერი აქციის გარეშე მოახერხა სააკაშვილის რეჟიმის შეცვლა, არჩევნების გზით მოვიდა ხელისუფლებაში. ასეთი პრეცედენტია არც რეგიონში და მით უფრო, საქართველოში არ ყოფილა.
– უფრო შორს რომ არ წავიდეთ, „ქართული ოცნების“ კოალიციის ფარგლებშიც კი არსებობდნენ ფიგურები, რომლებსაც თითქოს სერიოზული პოლიტიკური გამოცდილება ჰქონდათ, თუმცა, ახლა ისინი პოლიტიკურ ველზეც კი არ ჩანან, და როგორ შეძლო ბიძინა ივანიშვილმა პოლიტიკური თამაშებში გარკვევა?
– ეს ადამიანი მხოლოდ ფინანსური შესაძლებლობებით არ არის გამორჩეული. მან ქონება არაფრისგან შექმნა. ის ორდინარული ადამიანი არ არის, სხვანაირია... ოპონენტებზე ახლა არაფერს ვიტყვი, ბოღმიანი ადამიანები ყველაფერს კადრულობენ...
– კი მაგრამ, როგორც ამბობენ ხოლმე, პოლიტიკაში გარკვევას კიდევ სხვა უნარები სჭირდება...
– ადამიანს თუ აქვს უნარი, გაერკვეს კრიტიკულ სიტუაციაში, მიიღოს სწორი გადაწყვეტილება ექსტრემალურ სიტუაციაში, ეს უნარი, გინდ ბიზნესში, გინდ პოლიტიკაში, ყველგან ერთი და იგივეა. გასაგებია, რომ პოლიტიკური გამოცდილება კიდევ რაღაცას იძლევა, მაგრამ ხანდახან პირიქით – ზოგიერთებს ისეთი პოლიტიკური გამოცდილება აქვთ, რომ აჯობებს, თუ ისინი ხელისუფლებაში არასოდეს მოვლენ. ივანიშვილის მასშტაბი სხვაა...
გიორგი შენგელაიამ რომ დაიწყო საუბარი, ივანიშვილზე.. ბუნებრივია, მე არ ვარ ყველაზე განათლებული ფსიქოლოგიაში, მაგრამ ივანიშვილთან საუბრის დროს ბევრჯერ გაოგნებული დავრჩენილვარ, რომ ის, სხვა სფეროების მსგავსად, მაგალითად ფსიქოლოგიაში და სოციალურ მეცნიერებებში რამხელა ცოდნას ფლობს.
მისი ცოდნა, განსაკურებულ უნარებთან ერთად იძლევა იმის გარანტიას, რომ ისეთი ზუსტი გათვლები გაუკეთებია მოკლე დროში, რომ გაოცდებით...
– ხომ არ იცით, რა რეაქცია ჰქონდა ივანიშვილს შენგელაიას სიტყვებზე?
– არ ვიცი, ალბათ, გაეცინებოდა. ეს ხომ მისთვის უმადურობის პირველი შემთხვევა არ იქნებოდა?
– ბატონო ზურაბ, თემას რომ მივუბრუნდეთ, სოცქსელებში ასეთი კითხვაც გაჩნდა: თუკი ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი გაიზარდა და მან 7% შეადგინა, მაშინ რატომ გახდა საჭირო პრემიერის გადადგომა?
– შესაძლოა, კვირიკაშვილი ეკონომიკის გაზრდაზე უფრო იყო ორიენტირებული, ვიდრე სხვა რამეზე... ეს იყო მისი მემარჯვენე ხედვა. ის კაცი ასე ხედავდა, მემარჯვენე ხედვა ასე მარტივი არ არის, იქ აქცენტი ბიზნესის განვითარებაზეა აღებული. ბიძინას უფრო გაითვალისწინებს ყოველთვის სოციალურ ფაქტორებს. თავის სოფელს გადაჰყვა, გლეხებს მთელი საქართველოს მასშტაბით მიწები მოუხნა. მას უფრო ჰუმანისტური ხედვა აქვს, გაჭირვებული ადამიანის გადარჩენაზეა ორიენტირებული.
– მან ჩათვალა, რომ მემარჯვენე იდეები განვითარებისთვის საკმარისი არ არის?
– იცით, თანამედროვე იდეოლოგიებში რთულია, გაარჩიო, რომელი უფრო მომგებიანი და მემარცხენეა კარგი თუ მემარჯვენე, ქვეყნის სპეციფიკას გააჩნია.
– დღეს რა დგას დღის წესრიგში, რა სახის განვითარება?
– მოდერნიზაცია. უნდა ვიპოვოთ ის მნიშვნელოვანი მექანიზმი, რითაც ქვეყანა წინ წავა. წინსვლა როგორც ქვეყანას, ისე თითოეულ მოქალაქეს უნდა დაეტყოს. ახალ რეალობასთან ადაპტაცია ბევრმა შეძლო, მაგრამ ყველამ – ვერა. სერიოზული პრობლემა გვაქვს მიწასთან მუშაობის მიმართულებით, თითქმის ვერ იპოვით ადამიანს, ვინც მიწასთან დღეში 50 ლარად იმუშავებს. არ უნდათ. არადა, ეს თვეში 1500 ლარია. სოციალურად დაუცველებს შორის შეგხვდებათ ისეთებიც, ვინც 1000-ლარიან სამსახურზე უარს ამბობს. იმიტომ რომ სხვადასხვა გზებით უფრო მეტი შემოსავალი აქვს...
– დიახ, მეც ვიცნობ ერთ ასეთ სოციალურად დაუცველს, მას ბანკში აქვს სესხი და იხდის ყოველთვე...
– დიახ, ხალხს უჭირს, მაგრამ ჩვენი მთავარი პრობლემა მაინც შრომის მიმართ დამოკიდებულებაა. შრომა უნდა ვისწავლოთ. ერთი ისტორია მახსენდება: ინგლისში ქართველებს მოლი უნახავთ და უკითხავთ, ჩვენც გვინდა ასეთი საქართველოშიო და იმათ უთხრეს: სამი საუკუნე მოვანდომეთ ამის გაკეთებასო... ჩვენ გადავხედოთ, რა გაგვიკეთებია წარსულში? თვითკრიტიკულებიც უნდა ვიყოთ. ასეთი უნარები არ შეგვიმუშავებია. შრომა უნდა ვისწავლოთ.
კი არის რაღაცები რაც არ მოგვწონს ან შესაცვლელია, მაგრამ ამას მოევლება.
ბანკებს დიდი შემოსავალი აქვს, წამლები ძალიან ძვირი ღირს. თურქეთში, მაგალითად, იაფია. არ ვიცი, ამის მექანიზმები როგორია და ასე რატომ ხდება, მაგრამ რაღაცები გამოსასწორებელი გვაქვს. ასე არ არის, ვიღაცებს რომ ჰგონიათ, რომ მთავრობაში სხედან ადამიანები, რომლებსაც უნდათ, რომ ადამიანები იყვნენ გაჭირვებულები...
ნახეთ, „რუსთავი 2“-ის საინფორმაციო სულ ნეგატივზეა აგებული, სულ უარყოფითი ინფორმაციები ისმის, მხოლოდ ცუდს აშუქებენ. კი ბატონო, უნდა ამხილონ, აკრიტიკონ, მაგრამ ამ ქვეყანაში კარგიც ხომ ხდება რაღაც?
– ბატონო ზურაბ, სამთავრობო ცვლილებებს რომ მივუბრუნდეთ, თქვენი აზრით, რატომ გახდა თეა წულუკიანის თემა ამდენად მნიშვნელოვანი ოპოზიციისთვის და მისი დარჩენა-არდარჩენის საკითხი ახალი პრემიერისთვის საიმიჯო?
– თეას ვიცნობ და პატივს ვცემ. წულუკიანს სარალიძის საქმესთან პირდაპირი კავშირი არ ჰქონდა, მან გენპროკურორზე მხოლოდ ის თქვა, რომ ის კარგი მუშაკი იყო.
თეა წულუკიანი არის ყველაზე დამაჯერებელი, ოპონენტებს თეა აკრიტიკებს ხოლმე და როგორც ჩანს, მისი მოშორება უნდათ. ამიტომაც წულუკიანზე პოლიტიკური დევნა გამოაცხადეს. მე ხელისუფლების ადგილას რომ ვიყო, მას არსად არ გავუშვებდი. ახლა, ვიღაც ზვიად კუპრავა გამოვიდა, „ჩვენ“ კი არა, „მე“ გადავაყენე კვირიკაშვილიო. პროკურორი გავუშვითო, პრემიერი გავუშვითო, და ახლა იტყვის, წულუკიანიც გავუშვითო... ეს რა არის, საერთოდ? პოლიტიკურ ძალას, რომელმაც სამი არჩევნები მოიგო, ჰყავს უმრავლესობა პარლამენტში, ეუბნებიან, რომ პროკურორი უნდა იყოს ჩვენი. ჩვენი რას ნიშნავს? ნებისმიერ ვითარებაში ოპოზიციური აზროვნების, იუსტიციის მინისტრი უნდა იყოს ჩვენი... გამოდის, რომ ხელისუფლებამ ქუდი უნდა დაიხუროს, სახლში წავიდეს და ძველი რეჟიმის რესტავრაცია მოახდინოს. მაგრამ ჩვენ ხომ ვიცით და გვახსოვს, რა იყო ეს ძველი რეჟიმი?
ქვეყნის განვითარების პროცესი მიდის და მიდის სწორი გზით, არ ვარ ეკონომისტი და მიჭირს, გავთვალო, რამდენად სწორია მცირე მთავრობის კონცეფცია, მაგრამ რაც მე გავიგე, ვფიქრობ, სწორად მივდივართ. იმ აქტუალური პრობლემების, რაც საზოგადოების წინაშე დადგა, ადეკვატური ქმედებები უნდა განახორციელოს ახალმა მთავრობამ.
– რამდენად იქნება ახალი პრემიერის მთავარი ამოცანა საშუალო კლასის შექმნა? ეს თემა უკვე წლებია, დგას დღის წესრიგში...
– საშუალო კლასის შექმნა ყველასთვის აქტუალურია, ეს ყველას უნდა. ახლა გამახსენდა, ამერიკაში დიდი ეკონომიკური კრიზისი რომ იყო რუზველტის დროს, კაპიტალისტებმა სამუშაო ადგილები როგორ შექმნეს, იცით? არაფერში სჭირდებოდათ, მაგრამ უმუშევარ ხალხს ლეიბები შეაკერვინეს და ფულიც გადაუხადეს. ჩვენც ასეთი რამე გვჭირდება...
– ფიქრობთ, რომ კვირიკაშვილი, წულუკიანი ან ვინმე „ქართული ოცნების“ გუნდიდან ოპოზიციაში გადავიდეს?
– მეეჭვება, არა მგონია. მესმის, რომ ყველა გამოკითხვებით ძალიან დიდია იმათი რიცხვი, ვინც არცერთ პარტიას არ გულშემატკივრობს, თუმცა, „ქართული ოცნებიდან“ წასული ფიგურების, მით უფრო კვირიკაშვილის ან წულუკიანის ოპოზიციაში გადასვლას გამოვრიცხავ.