პრეზიდენტობის კანდიდატები და დაგვიანებული პიარკამპანია

12:03 10-22-2018
126

ავტორი: თამუნა დალაქიშვილი

საპრეზიდენტო არჩევნების პიარკამპანიის დასრულებამდე კანდიდატებს რამდენიმე დღე რჩებათ. რით იყო გამორჩეული 2018 წლის არჩევნების პოლიტიკური რეკლამა?    

ვინაიდან პოლიტიკური რეკლამის ყველაზე დიდი წილი სატელევიზიო რგოლებს მოიცავს, საინტერესოა, როგორ განაწილდა უფასო სარეკლამო დრო საარჩევნო კანდიდატებს შორის? როგორც სპეციალისტები ამბობენ, უფასო სატელევიზიო რეკლამის ყოველი მესამე რგოლი კონკურენტი კანდიდატის ანტირეკლამას მოიცავდა. ამ მხრივ, ყველაზე მეტად სალომე ზურაბიშვილი დაზარალდა. კომუნიკაციების მარეგულირებელმა კომისიამ სამი სარეკლამო რგოლის მოხსნა მოსთხოვა ტელემაუწყებლებს. მათი განცხადებით, რგოლები არასათანადო იყო და არაეთიკურ, უხამს გამონათქვამებს შეიცავდა, რასაც არ ეთანხმებიან არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები. ჰქონდათ თუ არა საპრეზიდენტო კანდიდატებს თანაბარი საარჩევნო გარემო? „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველომ“ მონიტორინგის შედეგად რამდენიმე საარჩევნო სუბიექტი კანონდარღვევაში დაადანაშაულა და მათი სარეკლამო რგოლების ტელეეთერებიდან მოხსნის რეკომენდაცია მისცა კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ განცხადებით, ეს იყო ერთი საარჩევნო სუბიექტის მიერ მეორე სუბიექტისთვის უფასო სარეკლამო დროს დათმობა, რაც კანონით შემოწირულებად ითვლება.   

ლევან ნატროშვილი, არასამთავრობო ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ წარმომადგენელი:

– რა დარღვევები იქნა აღმოჩენილი პოლიტიკური რეკლამის მონიტორინგის შედეგად „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ მიერ?

 – ყველაზე პრობლემური საკითხი, რაც მონიტორინგის შედეგად გამოვლინდა, არის უფასო სარეკლამო დროის კანონდარღვევით გამოყენების შემთხვევები. კვალიფიციური სუბიექტები თავის უფასო სარეკლამო დროს უთმობენ სხვა სუბიექტებს. ოთხი საარჩევნო სუბიექტის – „მოძრაობა სახელმწიფო ხალხისთვის“,  „საქართველოს ქრისტიან-კონსერვატიული პარტია“, „სამოქალაქო პლატფორმა – ახალი საქართველო“ და „ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია“ – უფასო რეკლამები, თავისი შინაარსით, ფაქტობრივად, პრეზიდენტობის ერთი კანდიდატის გრიგოლ ვაშაძის რეკლამას წარმოადგენს. ასეთი ქმედება ჩვენ ჩავთვალეთ გრიგოლ ვაშაძის სასარგებლოდ გაღებულ შემოწირულებად, რისი უფლებამოსილებაც ქართული კანონმდებლობით პოლიტიკურ პარტიებს არ აქვთ. იგივე დარღვევები აღმოჩნდა პრეზიდენტობის კანდიდატ კახა კუკავასთან დაკავშირებით, რომლის სასარგებლო აგიტაციას ეწევიან „საქართველოს ტრადიციონალისტთა კავშირი“ და „საქართველოს ძალოვან ვეტერანთა და პატრიოტთა პოლიტიკური მოძრაობა“; სალომე ზურაბიშვილის სასარგებლო აგიტაციას ეწევა „მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს“, ხოლო დავით ბაქრაძის სასარგებლოდ – „მოძრაობა – თავისუფალი საქართველოსთვის“. ჩვენ მოვუწოდეთ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურსა და კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას, მაქსიმალურად მოკლე დროში შეისწავლონ ეს საკითხი.

– რატომ ითვლება ეს ქმედება შემოწირულებად და, შესაბამისად, კანონდარღვევად?    

– კანონში, არ წერია ცალსახად, რომ არ შეიძლება ერთმა სუბიექტმა მეორე სუბიექტს დაუთმოს სარეკლამო დრო, მაგრამ წერია განმარტება, რა ითვლება შემოწირულებად, რომელშიც ჯდება უფასო სარეკლამო დროის გადაცემა, როგორც შემოწირულება. ვინაიდან საარჩევნო კოდექსი არ იძლევა საშუალებას, საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის შეიქმნას საარჩევნო ბლოკი, რომელიც ერთ საპრეზიდენტო კანდიდატს წარადგენს, კვალიფიციური პარტიები ფორმალურად წარადგენენ საკუთარ კანდიდატურებს, რითიც უფასო სარეკლამო დროსა და საარჩევნო კომისიებში წარმომადგენლის დაფინანსების უფლებას მოიპოვებენ. ეს პრობლემა არ დგას სხვა არჩევნების დროს, რადგან საპარლამენტო და თვითმმართველობის არჩევნებში საარჩევნო სუბიექტებს შეუძლიათ ბლოკში გაერთიანება, როცა მათ შეუძლიათ წარადგინონ ერთი კანდიდატურა. სწორედ ეს არგუმენტი მოჰყავთ პოლიტიკურ პარტიებს, რომლებიც რეალურად სხვა პარტიებს უჭერენ მხარს და საკუთარი კანდიდატურები ფორმალურად ჰყავთ წარმოდგენილი. ეს არის საკანონმდებლო ხარვეზი, რომელიც გაიძულებს მსგავს ქმედებას, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, არის კანონდარღვევა. ეს სარეკლამო დრო სხვა პარტიის ანტირეკლამისთვის რომ ყოფილიყო გამოყენებული, ეს არ ჩაითვლებოდა შემოწირულებად. საარჩევნო სუბიექტების უფასო სატელევიზიო რეკლამები რეალურად ემსახურება არა საკუთარი კანდიდატის, არამედ ამ შემთხვევაში გრიგოლ ვაშაძის, კახა კუკავას, სალომე ზურაბიშვილის, დავით ბაქრაძის რეკლამირებას. მაგალითად, გრიგოლ ვაშაძის შემთხვევაში, ის ან პირდაპირ ჩანს ამ რეკლამებში, ან ყოველი რეკლამის ბოლოს რეკლამის დამკვეთთან ერთად ჩნდება წარწერა, სადაც  გრიგოლ ვაშაძის სახელი, გვარი, საარჩევნო ნომერია მითითებული. გამოდის, რომ ერთი პოლიტიკური პარტია მეორეს უსასყიდლოდ აძლევს გარკვეულ სარგებელს, რაც წარმოადგენს შემოწირულებას. თუ აუდიტის სამსახურის მიერ დადგინდება, რომ ეს არის უკანონო შემოწირულება, გათვალისწინებულია საჯარიმო სანქცია – სარეკლამო დროის საბაზრო ღირებულების ორმაგი ოდენობით ჯარიმდება შემომწირველი. საბოლოო ჯამში, საკმაოდ სოლიდური თანხა გამოდის, რადგან, როგორც მაქვს ინფორმაცია, ეს რეკლამები კვლავ გადის ტელევიზიებში.     

– როგორ არის გადანაწილებული უფასო სარეკლამო დრო საარჩევნო სუბიექტებს შორის?

– ეს რეგულირდება კანონმდებლობით, უფასო სარეკლამო დრო ყველა საარჩევნო სუბიექტს თანაბრად ეკუთვნის, მაუწყებლებს კანონი უკრძალავთ 3 საათში ერთხელ 90 წამზე მეტი დრო დაუთმონ ერთ კონკრეტულ კვალიფიციურ სუბიექტს. საზოგადოებრივ მაუწყებელს კანონი  უფრო მეტი უფასო რეკლამის განთავსებას ავალდებულებს, ვიდრე კომერციულ ტელევიზიებს. ფასიანი პოლიტიკური რეკლამა ექვემდებარება კანონს პოლიტიკური რეკლამის შესახებ, დაცული უნდა იყოს მთელი რიგი მოთხოვნები. სარეკლამო ტარიფები ერთნაირია ყველა საარჩევნო სუბიექტისთვის. გამორიცხულია, ტელევიზიამ ერთ პარტიას ძვირად მიჰყიდოს სარეკლამო დრო, მეორეს – იაფად, ეს ითვლება დისკრიმინაციად და კანონის დარღვევად. ამ მხრივ ყველა კანდიდატი თანაბარ პირობებში უნდა იყოს მოქცეული. ვერ ვიტყვით, რომ პრეზიდენტობის კანდიდატებს განსაკუთრებით უთანაბრო საარჩევნო გარემო აქვთ. იმ დარღვევების გარდა, რაზეც ვისაუბრეთ, პოლიტიკურ რეკლამასთან დაკავშირებით სხვა სერიოზული დარღვევები არ დაფიქსირებულა. ვერ ვიტყვით, რომ რომელიმე საარჩევნო სუბიექტს სატელევიზიო რეკლამის თვალსაზრისით რაიმე სახის უპირატესობა აქვს. ამ არჩევნების ტენდენცია აღმოჩნდა ვიდეორგოლები, სადაც უფრო მეტი ნეგატივით არიან წარმოჩენილი კონკურენტები, ვიდრე წინა წლებში. ეს რგოლები პირდაპირ კონკურენტების „გაშავებაზეა“  ორიენტირებული. საარჩევნო პროცესები ძალიან პოლარიზებულია, რასაც ფარული ჩანაწერების გამოყენებაც აქტიურად დაერთო. ასეთ მაღალკონკურენტულ არჩევნებს არავინ ველოდით, რაც ზრდის მეორე ტურების ალბათობას. ეს მოლოდინი საარჩევნო სუბიექტებსაც აქვთ, თუმცა დაძაბულობის მხრივ ვერ  ვიტყვით, რომ ეს საარჩევნო გარემო 2012 წელთან შედარებით უფრო დაძაბული და მწვავეა.

– ცოტა ხნის წინ კომუნიკაციების მარეგულირებელმა კომისიამ ტელეკომპანიებს მოსთხოვა, ბადიდან ამოეღოთ სარეკლამო კლიპები, რომლებიც მიიჩნიეს ერთ-ერთი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის დისკრედიტაციად, მასში გამოყენებული „უხამსი გამონათქვამების“ გამო. ჰქონდა თუ არა ამის უფლებამოსილება კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას?

– ჩვენ არ ვეთანხმებით კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას, რომელმაც მიიღო გადაწყვეტილება, ტელეეთერიდან მოხსნილიყო სამი სარეკლამო რგოლი, რომლებიც სალომე ზურაბიშვილის დისკრედიტაციად მიიჩნიეს. ერთ-ერთ რგოლთან დაკავშირებით ჰქონდათ არგუმენტი, რომ ეს იყო ამორალური და უხამსი რეკლამა.  ჩვენი აზრით, იქ გამოყენებული ფრაზები არ ჯდება იმ დეფინიციაში, როგორიცაა ქვეყანაში, ამორალურობისა და უხამსობის სტანდარტის განმარტება. ამის გარდა, ეს არის პოლიტიკური რეკლამა, სადაც სიტყვას აქვს თავისუფლების მაღალი სტანდარტი საერთაშორისო პრაქტიკის მიხედვით. ის განცხადება, რაც მარეგულირებელმა კომისიამ გაავრცელა, ვერ იქნებოდა სამართლებრივი ძალის მქონე, მაგრამ მაინც არასწორი აქცენტები იყო გაკეთებული.  ჩვენ ამ სამ ვიდეორგოლში კანონდარღვევა ვერ აღმოვაჩინეთ. ერთ-ერთ რგოლთან დაკავშირებით მარეგულირებელი კომისიის არგუმენტი იყო, რომ დაირღვა კანონი მაუწყებლობის შესახებ ვიდეორგოლში, სადაც სალომე ზურაბიშვილის ინგა გრიგოლიასთან ტელეეთერში სტუმრობის ამსახველი კადრი იყო გამოყენებული. გადაცემის წამყვანი არ შეიძლება მონაწილეობდეს საარჩევნო რეკლამაში, თუმცა ინგა გრიგოლიას  გადაცემის ამონარიდის გაშვება არ  ნიშნავს სარეკლამო რგოლში მის მონაწილეობას, შესაბამისად, ამ რგოლში კანონდარღვევა არ ყოფილა. მარეგულირებელი კომისიის მიერ ამ სახის განცხადების გაკეთება შესაძლოა, პრობლემური იყოს მარეგულირებელი კომისიის მხრიდან, ვინაიდან იკვეთება მოტივაცია, რომ მას სურდა, ამოეღო ეს რგოლები, იმის მიუხედავად, რომ კანონი ამის საშუალებასა და უფლებამოსილებას არ აძლევდა. ეს ქმედება შესაძლოა, აღქმული იყოს, როგორც მიკერძოებული გადაწყვეტილება კონკრეტული კანდიდატის – სალომე ზურაბიშვილის  მიმართ, რაც ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენების ერთ-ერთ სახეობადაც ითვლება. ყოველ შემთხვევაში მარეგულირებელმა კომისიამ, სადაც არ აქვთ კვალიფიკაციის პრობლემა, სამივე შემთხვევაში მიიღო არასწორი გადაწყვეტილება.

„პრაიმტაიმი“ დაუკავშირდა კომუნიკაციების მარეგულირებელ კომისიას, ასევე, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს, სადაც გვითხრეს, რომ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა უკვე დაიწყო მოკვლევა და მიმდინარეობს კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიისგან  მიწოდებული მასალის შესწავლა. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნა მოგვიანებით გახდება ცნობილი.

 პიარტექნოლოგი  ელდარ პირმისაშვილი მიიჩნევს, რომ საარჩევნო კამპანია ძველმოდურად, ტრადიციულად მიმდინარეობს და კანდიდატებმა ვერ შეძლეს, მოსახლეობისთვის საინტერესო ინიციატივების მიწოდება. ელდარ პირმისაშვილის აზრით, სალომე ზურაბიშვილს, საარჩევნო კამპანიის დაწყება დაუგვიანდა და იძულებული გახდა, კონკურენტების მიერ შეთავაზებულ დღის წესრიგს დაჰყოლოდა. 

ელდარ პირმისაშვილი, პიარტექნოლოგი:

 – თუ  ამ საპრეზიდენტო არჩევნების დადებით და უარყოფით მიდგომებს სხვა, თუნდაც წინა ადგილობრივ არჩევნებს შევადარებთ, იმის მიუხედავად, რომ სხვა ტიპის არჩევნები გვაქვს, კამპანია მიდის ტრადიციულად, ძველმოდურად და ძალიან ცოტა ადამიანია ინფორმირებული. პოლიტიკურ კამპანიაში წამყვანია ბილბორდები და სატელევიზიო სარეკლამო რგოლები, რაც დღევანდელ სამყაროში მასობრივი კომუნიკაციისთვის მნიშვნელოვანია, მაგრამ არა გადამწყვეტი. არსებობს ადამიანების სხვადასხვა ჯგუფი, მათთან კომუნიკაცია საჭიროა წერტილოვნად. თვითმმართველობის არჩევნების დროს ძალიან აქტიურად იყო გამოყენებული სოციალური ქსელები, კონკრეტული მიდგომები, პირდაპირი ჩართვები. ასეთი აქტივობები კანდიდატებს ახლაც აქვთ, მაგრამ ძალიან ქაოსურად. ეს უფრო ღონისძიებების გაშუქებაა, ვიდრე დაგეგმილი კამპანია კონკრეტულ თემებთან დაკავშირებით. ასეთ დროს ამოსავალი წერტილი ამომრჩევლამდე არ მიდის, გამოდის ისე, რომ რასაც ვაკეთებ, იმას ვაშუქებ და არ ვფიქრობ იმ თემებზე, რაც ამომრჩეველს არჩევნებზე აინტერესებს, რომელზეც უნდა ვსაუბრობდე პირდაპირ ჩართვაში. კანდიდატების მიერ არ ხდება ჯგუფების დაყოფა, აქცენტები კეთდება ძირითადად საშუალო და საპენსიო ასაკზე, გზავნილებშიც და სარეკლამო რგოლებშიც ეს ჯგუფია გამოყოფილი და არა უფრო ახალგაზრდული ასაკის ჯგუფი, რომელიც, როგორც ამომრჩეველი, უფრო მცირერიცხოვანია, მაგრამ მათთვის აუცილებლად უნდა იყოს განკუთვნილი მესიჯები.  

იქიდან გამომდინარე, რომ გვიან გამოცხადდა არჩევნების თარიღი, ძალიან გვიან დაიწყო პრეზიდენტობის კანდიდატების საზოგადოებასთან ურთიერთობის კამპანია. განსაკუთრებით დააგვიანდა სალომე ზურაბიშვილს, რომელიც დიდხანს ელოდა ხელისუფლების მხარდაჭერის გაცხადებას. ამან საკმაოდ გააჭიანურა პროცესი. ფაქტობრივად, გვიან დაიწყო კამპანია. მანამდე ერიდებოდა ფუნდამენტური განცხადებების გაკეთებას. ამ კამპანიის მთავარი პრობლემა ისიც აღმოჩნდა, რომ, ვინაიდან მას დააგვიანდა კამპანიის დაწყება, ოპონენტებმა, ოპოზიციურმა პარტიებმა მის შესახებ დაიწყეს ნეგატიური ინფორმაციების გავრცელება და ის გადაიყვანეს თავის მართლების რეჟიმში. ჩვენ ვიცით ასეთი პოზიცია – თქვი შენ შესახებ, თორემ ამას გააკეთებენ სხვები, სანამ შენ ჩამოყალიბდები. მე თუ ვარ კანდიდატი, მივყვები ჩემს გეზს და სხვებსაც – მედიას, ოპონენტებს ვთავაზობ ჩემს გეზს. ასე გააკეთა კახი კალაძემ თვითმმართველობის არჩევნების დროს. იმდენად ბევრი იდეა და პრეზენტაცია ჰქონდა, იმდენ ადგილზე მიდიოდა, ადამიანები აეწყვნენ მის დღის წესრიგზე. სალომე ზურაბიშვილის შემთხვევაში კი მოხდა პირიქით – რადგან მას არ ჰქონდა დღის წესრიგი და იყო ქაოსური, სხვებმა გადაიყვანეს სხვა რეჟიმში.

– როგორ დააზარალა ამ ვითარებამ სალომე ზურაბიშვილის საარჩევნო  კამპანია?

– რა თქმა უნდა, დაზარალდა იმით, რომ არ დაიწყო კამპანია ჩამოყალიბებულად და იჩქარა ბევრ საკითხში. ახლა ის ცდილობს, გაარღვიოს მათი დაგეგმილი დღის წესრიგი და თავისი შესთავაზოს. ყველა ინტერვიუ თუ ნიუსი იწყება შეკითხვით სალომე ზურაბიშვილთან: ასე რომ თქვით, აბა, ამაზე რას ფიქრობთ და შემდეგ არის მისი კომენტარი. ეს არის პრობლემა. სალომე ზურაბიშვილს არ ჰქონდა ისეთი საარჩევნო გამოცდილება, რაც აქვთ სხვებს, რომელთაც გამოცდილი პარტიები ეხმარებოდნენ. ახლა ეს საკითხი, რაც სახელისუფლებო პარტია  ჩაერთო, უფრო დალაგებულია. მაგალითად, ქალაქში ყველაზე მეტი ბილბორდი აქვს სალომე ზურაბიშვილს. ამდენი რაოდენობის ბილბორდი არ გვინახავს არასდროს. ბილბორდის მთავარი ფუნქცია არის ის, რომ ადამიანებს დაამახსოვროს კანდიდატის სახე. თბილისში ეს პრობლემა არ ყოფილა, სალომე ზურაბიშვილს ყველა იცნობს და ამ რაოდენობით ბილბორდი, ალბათ, არ იყო საჭირო. ეს ხერხი მოსახერხებელია, როდესაც  ვერ ახერხებ ბევრი შეხვედრის დაგეგმვას მოსახლეობასთან, რაც რთული დასაორგანიზებელია, მაგრამ სამაგიეროდ არის ბევრად შედეგიანი. ბილბორდი ასეთ შედეგს არ იძლევა. ის თანხა, რაც უზრუნველყოფს ასეთი რაოდენობით ბილბორდების განთავსებას, მოსახლეობასთან შეხვედრებს, სოციალურ ქსელში აქტივობას, საზოგადოებისთვის ახალ-ახალი ინიციატივების გაცნობას რომ მოხმარებოდა, გაცილებით შედეგიანი იქნებოდა, ვიდრე ბილბორდები. დანარჩენი კანდიდატების საარჩევნო კამპანიებს თუ შევხედავთ, დავით ბაქრაძესა და გრიგოლ ვაშაძეს აქვთ ის სტილი, რაც ახასიათებთ მათ პარტიებს. ნაციონალების შედარებით აგრესიული და პროვოკაციული სტილი და ბაქრაძის შედარებით ნეიტრალური სტილი და იმ სახის  გზავნილები, რომლებიც გამაერთიანებლის მიდგომებს უფრო მოიაზრებს, ვიდრე რევოლუციურ იდეებს, როგორც ნაციონალების შემთხვევაში. საინტერესო იყო თემების წამოწევაც – სალომე ზურაბიშვილზე იმდენად იმუშავეს, რომ მას მიჰკვროდა ის იარლიყი, რაც მიაკრეს, როდესაც ყველამ აიტაცა კითხვა: ვინ დაიწყო ომი, ამ დროს სხვებმა გამოიყენეს ისეთი თემები, როგორიცაა მარიხუანის ლეგალიზაცია, ტრადიციული პენსიების გაზრდა, თუმცა ყველამ ვიცით, რომ პრეზიდენტს ამის ფუნქციები არ აქვს და შესაბამისად, საზოგადოება შეჰყავდათ შეცდომაში. საზოგადოებასაც არ აქვს ამის აღქმა, მიხვდეს, რომ პრეზიდენტი ამას ვერ გააკეთებს. საზოგადოებას მაინც უფრო გუნდის აღქმა აქვს, ვიდრე კონკრეტული ადამიანების.

– ვერ ვიტყვით, რომ საარჩევნო კამპანია სოციალური თემით იყო დატვირთული, ამ არჩევნების სპეციფიკა, ალბათ, მაინც კონკურენტების დისკრედიტაციაზე განსაკუთრებული აქცენტები აღმოჩნდა, რაც ადრეც გვინახავს, თუმცა ახლა წესით აღარ უნდა ყოფილიყო. 

– ასე ვერ ვიტყვით, იყო სოციალური თემებიც – ვაშაძეს ჰქონდა აქცენტები სოციალური მიმართულებითაც, ბაქრაძეს ემიგრანტების ლეგალურად დასაქმებაზე ჰქონდა გზავნილები, ასე თუ ისე გათვალისწინებული მაინც იყო კვლევები. ამ არჩევნებზე კარგად იყო გამოყენებული მარიხუანის თემა – გრიგოლ ვაშაძემ იცის, ტრადიციული ადამიანები ფიქრობენ, რომ მარიხუანა გარყვნის საქართველოს, მან კარგად მიიკრა ეს თემა, რომელიც ასევე გამოიყენა „გირჩმა“. „გირჩს“ ჰყავს თავისი სეგმენტი, ფაქტობრივად, ახალგაზრდები. ისინი მართალია, არ არიან ბევრნი, მაგრამ ნიშური სეგმენტია, ამიტომაც „გირჩმა“ მხოლოდ მარიხუანის თემით გამოსვლას ამჯობინა, სიტყვა თავისუფლება მიება, რაც იყო მათი მხრიდან ელექტორატზე გათვლილი, „გირჩს“ ეყოლება ელექტორატი, მაგრამ ცოტა, რადგან ასეთი ადამიანი ბევრი არ არის. ჩვენ ვიცით, რომ არჩევნებზე ძირითადად დადიან საშუალო და დიდი ასაკის ადამიანები.  

– ამ კამპანიაში ძალიან აქტიურად იყო გამოყენებული სალომე ზურაბიშვილის ლექსიკა, სარეკლამო რგოლები აწყობილი იყო მისი არცთუ პოპულარული ფრაზებით, რაც მის მდგომარეობას კიდევ უფრო მეტად ამძიმებდა. ფიქრობთ, რომ ეს იყო არაეთიკური კამპანია?      

– ასეთი საარჩევნო კამპანიები გვინახავს 2012 წელსაც, და გვახსოვს უფრო დისკრედიტაციული რგოლებიც, როდესაც ადამიანები აგენტებად იყვნენ გამოყვანილი. ეთიკური კამპანიის  პრობლემა მსოფლიოში უკვე გადალახეს. ჩვენთან, ეტყობა, ჯერ კიდევ აქტუალურია. ჩემი აზრით, უარყოფითი რეკლამა არასდროს არ არის შედეგიანი. პარტიებს ჰქონდათ სამი რგოლის გაშვების შესაძლებლობა და ორ თავის პიარრგოლს უშვებდნენ, ერთს – კონკურენტის, რა თქმა უნდა, სალომე ზურაბიშვილის ანტისარეკლამო რგოლს. უმჯობესია, კონცენტრირდე საკუთარ თავზე, ვიდრე სხვას დაუთმო შენი დრო, თუნდაც უარყოფით კონტექსტში. ეს  გარკვეულწილად მუშაობს, ასეთი სახის რგოლი ავსებს ერთ ჯაჭვს – ეს ინფორმაცია ჯერ ჩნდება  მედიაში, შემდეგ საინფორმაციო სააგენტოში, შემდეგ ჩნდება კლიპი, ავსებს ყველა სივრცეს. ადამიანი ამას იჯერებს, რადგან ჯერ სადღაც წაიკითხა, მერე რგოლი ნახა, მერე ვიღაცამ უთხრა, ე.ი ეს ასეა. ცალკე აღებული ანტისარეკლამო რგოლები არ მუშაობს. მას უნდა მიაშველო სხვა ეფექტი. როცა კანდიდატებს სათქმელი არაფერი აქვთ, ურჩევნიათ, სხვისი დისკრედიტაცია გააკეთონ და ამით თვითონ დაწინაურდნენ, ვიდრე თავისი პროგრამა და ხედვა წარმოაჩინონ. თუ სწორება გვაქვს ევროპაზე, ასეთი კანდიდატის მადისკრედიტებელი ვიდეოები არსად არ არის მიღებული და ეთიკური. ევროპის ქვეყნებშიც გვხვდება ანტისარეკლამო პოლიტიკური ვიდეოები, მაგრამ არა ასეთი ფორმითა და დოზით. საარჩევნო კამპანია ასეთი მეთოდებით, რაც გვაქვს ახლა, დაბალ დონედ და არაეთიკურ კამპანიად ითვლება და არც ერთ მხარეს წაადგება და არც ჩვენს საზოგადოებას. ასეთი კამპანია აბნევს ადამიანებს, რაც შესაძლოა, ძალიან აწყობდეს რომელიმე კონკრეტულ კანდიდატს. დაბნეული მოსახლეობა გამორიცხვის მეთოდით შესაძლოა, მისი ამომრჩეველიც კი გახდეს, და არა მისთვის მისაღები პროგრამებისა და ხედვების, რაც ამ კამპანიაში არ მოგვისმენია. ეს პრობლემა ნამდვილად გვაქვს.